اگر در محل کار فرصتی چند دقیقه ای برای استراحت پیدا کنیم خیلی کارها برای انجام دادن هست، مثلا می توانیم با یکی از همکاران صحبت کنیم، یک فنجان چای بنوشیم یا حتی بیرون برویم و نفسی تازه کنیم. اما در دنیای دیجیتال امروز بسیاری از ما اوقات استراحت را صرف کار دیگری می کنیم: چک کردن تلفن همراه.
تحقیقات قبلی نشان داده است که هرچه بی حوصله تر و خسته تر باشیم بیشتر از گوشی خود استفاده می کنیم. طبیعتا افرادی که شغل خسته کننده ای دارند خیلی بیشتر از افرادی که کار مورد علاقه شان را انجام می دهند مایل به چک کردن تلفن همراه خود خواهند بود.
ولی آیا واقعا این کار از خستگی و بی حوصلگی ما کم می کند؟ مطالعه جدیدی که توسط جوناس دورا و همکارانش در دانشگاه رادبود انجام شده نشان می دهد که شاید حتی نتیجه برعکس بگیریم.
برخی از تحقیقات قبلی نشان می داد که نوتیفیکیشن ها قدرت تمرکز بر کار را بشدت تحت تاثیر قرار می دهند، ولی بعضی تحقیقات دیگر هم نشان داده بود که نگاه کردن به تلفن می تواند یک “میکرو استراحت” یا فرصت بسیار کوتاهی برای رها شدن از کسالت ناشی از کار باشد.
برای بررسی بیشتر این موضوع، از ۸۳ نفر خواسته شد که به مدت سه روز، هر ساعت فرم پرسشنامه ای را درباره میزان خستگی و بیحوصلگی خود در محل کار پر کنند. اپلیکیشنی هم روی گوشی آنها نصب شده بود که طی بیست دقیقه قبل و بیست دقیقه بعد از زمان پر کردن این فرم ها، چگونگی استفاده آنها از تلفن هوشمندشان را ثبت می کرد (بجز مواردی که با لحظه پایان کار یا وقت ناهار همزمان می شد).
نتایج آزمایش نشان داد که چک کردن گوشی بسیار زیاد اتفاق افتاده است. در بیست دقیقه بعد از هر پرسشنامه، ۵۲٪ این افراد تلفن خود را برداشته و هر بار به طور متوسط حدود نود ثانیه با آن کار می کردند.
با افزایش خستگی و بی حوصلگی، دفعات چک کردن گوشی تلفن هم زیاد می شد. مثلا افزایش ده درصدی بی حوصلگی با افزایش ۴۰ درصدی احتمال چک کردن گوشی همراه بود (اما به نظر نمی رسد که مدت زمان چک کردن گوشی افزایش یافته باشد).
ولی مهمترین نتیجه آزمایش این بود که برداشتن تلفن و کار کردن با آن نه تنها باعث کاهش بی حوصلگی نشده بود بلکه افراد را اندکی (یک درصد) بی حوصله تر هم می کرد.
این مساله ممکن است به دو علت رخ داده باشد. اول اینکه رفتن از یک کار به کاری دیگر (حتی از کاری خسته کننده به کار جذاب) به خودی خود فشار فکری ایجاد می کند و پاداش کوچکی مثل یک نگاه کوتاه به گوشی برای جبران آن کافی نیست. دلیل احتمالی دوم هم این است که نگاه کردن به گوشی بجای اینکه استراحتی روحیه بخش باشد، باعث می شود که یادمان بیفتد به جای کاری لذت بخش مجبور به انجام کاری خسته کننده هستیم.
البته این تحقیق روی نمونه کوچکی از افراد انجام شده و نمی توان از یافته های آن به نتیجه گیری قطعی رسید، ولی در برخی مطالعات دیگر هم رابطه منفی بین استفاده از تلفن همراه و میزان بی حوصلگی افراد مشاهده شده است. در سال ۲۰۱۶ یک بررسی نشان داد که کار کردن با گوشی در اوقات استراحت بین کار می تواند منجر به کاهش سطح انگیزه افراد شود، احتمالا به این دلیل که فرد به ذهنش اجازه نمی دهد آزاد باشد و از فکر کار خارج شود، و در نتیجه این نوع استراحت هیچ یک از مزایای استراحت عادی را هم در پی نخواهد داشت.
بنابراین دفعه بعد که در محل کار حوصله تان سر رفت بد نیست به جای رفتن سراغ تلفن هوشمندتان، کمی قدم بزنید یا حتی چند دقیقه به بیرون پنجره نگاه کنید. برای خیلی از ما جذابیت این کارها کمتر از پیگیری اخبار در فضای مجازی است، ولی ممکن است در نهایت باعث شود کمتر دچار خستگی، بی حوصلگی و بی انگیزگی شویم.