تا به حال برایتان پیش آمده که از خود سوال کنید من که همیشه توانسته ام تغییرات خوب و مناسبی در زندگی‌ام ایجاد کنم، پس چرا به محض مواجهه با یک تغییر، دیگر آدم خوشحال و پرشوروحالی نیستم و به‌شدت دچارحالت استرس و ناراحتی می‌شوم؟
بله، اینکه شما حالت استرس دارید کاملا طبیعی است؛ چرا که ایجاد هر نوع تغییری- خواه مثبت باشد یا منفی، آگاهانه صورت گرفته باشد و یا اینکه به طور ناگهانی در مورد زندگی‌تان ایجاد شده باشد- می‌تواند این حالت استرس را به وجود بیاورد.
در واقع از سال۱۹۶۷ که روانشناسانی چونThomas Holmes وRichard Rahe، نتایج مطالعه تحقیقاتی خود بر روی سوابق پزشکی بیش از ۵۰۰۰ نفر بیمار را ثبت کردند، متخصصان درمان شناسی بر این باورند که بروز هر گونه تغییرات در زندگی، خواه خوشایند باشند و یا نا‌خوشایند، باعث ایجاد احساس استرس واضطراب فیزیکی درافراد می‌گردد.در فهرستی از تعیین عوامل استرس‌زا که این دو روانشناس در تحقیق خود ارائه دادند، بیشترین رتبه به موارد ذیل اختصاص داشت:
مرگ همسر یا فردی از اعضای نزدیک خانواده، جدایی و طلاق ،دوره حبس گذراندن، مشکلات شخصی و بیماری.
اما درعینحال تغییرات مثبتی چون ازدواج، آشتی و بهبود روابط زوجین، بارداری، زایمان، تغییر موقعیت شغلی، بازنشستگی، جابه‌جایی منزل، نیز به همان میزان رتبه بالایی را به خود اختصاص داده بودند.
اگر‌چه برخی افراد هستند که تغییرات زندگی‌شان را به راحتی می‌پذیرند و از آن استقبال می‌کنند و حتی گاهی خودشان در پی ایجاد این تغییرات در زندگی‌شان هستند، اما بیشتر افراد در برابر پذیرش تغییرات از خود مخالفت نشان می دهند؛ حتی اگر با آن گونه تغییر به چیزهایی رسیده باشند که در واقع آرزو و خواسته‌شان بوده است.
اینکه یاد بگیریم چطور تغییرات ایجاد شده را کنترل و مدیریت کنیم، شاید بتواند به‌نوعی بهترین تجربه و درس زندگی ما باشد. بنا به گفته روانکاوی به‌‌نام Hans Loewald،شاید این حالت اضطراب به این دلیل باشد که به‌طور کاملا اجتناب‌ناپذیری تغییر خود به‌نوعی برای فرد حس سردرگمی و آشفتگی ایجاد می‌کند.
وقتی همیشه همه چیز در زندگی ما روال ثابت خود را داشته باشد، در واقع ما به‌نوعی چگونگی شرایط را می‌دانیم و درعینحال می‌‌توانیم انتظار داشته باشیم که به‌طور روزمره چه چیزی قرار است اتفاق بیفتد.
وقتی شرایط تغییر می‌کند اصلا نمی‌توانیم خودمان را باور داشته باشیم تا بتوانیم از آن شرایطی که برایمان به نظرعجیب ویا به‌نوعی آزاردهنده است عبور کنیم.این دقیقا همان چیزی است که پزشکان اصطلاحا “بحران هویت” می‌نامند.
به‌عنوان‌مثال حتی اگر می‌خواهید رابطه پایداری داشته باشید، باید بدانید در زمان مجردی‌تان چه کسی بوده‌اید.وقتی متاهل می‌شوید، چیزی در درون شما و حتی در خصوص موقعیت شما در جهان تغییر می‌کند.ممکن است نسبت به خودتان حس نا‌خوشایند و نا‌مطمئنی داشته باشید و اگر‌چه آن را فریاد نمی‌زنید اما سکوتتان خود گویای این حس است.
در واقع این حالت در موارد زیر هم ممکن است برایتان بروز کند :
تغییر محل زندگی به جای دیگر، تغییر شغلی به شغل دیگر، تغییر و تجربه والدین شدن، تغییر موقعیت ازدواج به طلاق.
اما در‌عین حال شما می‌توانید استرس خود را کنترل کنید و در‌نتیجه شرایط و وضعیت خود را به‌نوعی بهبود ببخشید.در اصل یکی از علائم سلامت عاطفی فرد، ظرفیت و توانمندی برگشت او از یک شرایط دشوار است که روانشناسان‌بالینی اصطلاحا آن را”مقاومت و تاب‌آوری” می‌نامند.
در این مقاله به چهار روش اشاره می‌کنیم که به کمک آنها می‌توان استرس ناشی از تغییر را کنترل کرد و روند مقاومت و تاب‌آوری بیشتری ایجاد کرد :
۱-به خود یاد‌آوری کنید که چرا تغییر را ایجاد کردهاید
به طور مثال همیشه تصمیم داشته‌اید در یک شهر بزرگ زندگی کنید و حالا که در این موقعیت قرار گرفته‌اید، احساس وحشت و اضطراب شما را فرا‌گرفته است.پس در این مورد به خود یاد‌آوری کنید که چرا می‌خواستید که این نوع تغییر برایتان ایجاد شود.اهدافتان چیست؟ انتظار دارید به چه چیزهایی دست یابید؟ برای رسیدن به آن اهداف نیاز به انجام چه اقداماتی دارید؟
یک هدفی که شاید بد نباشد به لیست‌تان اضافه کنید این است که تغییرات در روتین زندگی می‌تواند ظرفیت مغز شما را افزایش دهد.
۲-با دیگران در ارتباط باشید
انسانها ,موجوداتی اجتماعی هستند.تحقیقات نشان می‌دهد تنهایی و انزوا ایجاد حس استرس می‌کند وارتباط با دیگران از میزان آن می‌کاهد. قرار نیست با هر کسی که ارتباط داشته باشید آن فرد دوست صمیمی شما شود.
دسترسی و ارتباط آنلاین با دیگران نیز می تواند مفید باشد؛ اما برقراری ارتباط رو‌دررو بهتر است. گروههای چت و گفتگویی که به نظر‌تان جذاب است را جستجو کنید؛ حتی اگر در آن گروه فردی نباشد که تغییر زندگی شما را عینا تجربه کرده باشد.
همچنین می‌توانید با دوستان قدیمی افراد‌خانواده و یا همکاران خود در این خصوص گفتگو کنید.
۳-روشهایی برای رسیدن خود به آرامش ایجاد کنید
Kathleen Smith در مقاله‌‌ای در ارتباط با تغییر و پشتکار می‌نویسد که مراقبت از خود یکی از مهم ترین ابزار مدیریت تغییر و نیز افزایش آستانه تحمل است.چنانچه به فعالیت پیاده‌روی بپردازید و یا اینکه با خیال راحت مشغول تماشای تلویزیون باشید، این فعالیت‌ها به شما حس آرامش بیشتری می‌دهد و در نهایت به شما کمک می‌کنند به‌راحتی تغییر و جهش از یک موقعیت به موقعیت دیگر را بپذیرید.چنانچه شما به یک‌سری فعالیت‌ها و کار‌هایی عادت کردهاید که به شما در لحظه احساس آرامش می دهد و درعینحال اقدامات ناسالمی و نادرستی محسوب می‌شوند- مثل خوردن بیش از حد، خوابیدن بیش از حد، مصرف مواد مخدر، مصرف الکل، و رابطه‌ی جنسی و غیره، سعی کنید الگوی رفتاری خود را تغییر دهید.اقدام به یک فعالیت غیرارادی کنید. کاری که شاید در لحظه برایتان چندان خوشایند و لذت‌بخش نباشد اما در نهایت انجام آن فعالیت به نفع شما خواهد بود.
اگرهم به تنهایی نمی‌توانید از عهده آن فعالیت برآیید بدون هیچ خجالتی از دیگران در انجام آن کمک بگیرید.
در حقیقت اگر درخصوص یک تغییر ظرفیت تحمل خود را بیشتر کنید در پذیرش تغییرات بعدی احساس بهتری خواهید داشت.
۴-خودتان را قضاوت نکنید
کاملا حالتی عادی است که تغییر شرایط، حتی از نوع تغییرات مثبت، شما را دچار استرس عصبی کند. همینطور سخت بودن مدیریت تغییر جدید هم طبیعی است. پس مهم نیست که چقدر خو گرفتن با این تغییر ناجور و ناراحت کننده باشد، بهرحال برای پذیرش آن به خودتان افتخار کنید.
فراموش نکنید که تغییر کردن خود بخشی از زندگی است.خواه خودتان آن را ایجاد کرده باشید یا شرایط آن بر شما تحمیل شده باشد.بنا‌بر‌این چه این نوع تغییر را خودتان آگاهانه انتخاب کرده و چه اینکه شرایط آن بر شما تحمیل شده باشد، سعی کنید از آن به عنوان یک تجربه جدید استقبال کنید و بدانید این تغییر به شما فرصتی می‌دهد که ساختار روانی، احساسی و فکری خود را تقویت کرده و دررویا‌رویی و پذیرش تغییرات بعدی، آمادگی بیشتری داشته باشید.