هیچ کس از قضاوت شدن خوشش نمی آید. ذات انسان اینطور است. کم پیش می آید که کسی از انتقاد شدن استقبال کند. دلیل این مسئله به گذشته دورمان باز می گردد، به بخشی از مغز تحت عنوان “مغز خزنده ” یا “مغز مارمولکی”.
مغز خزنده یا مارمولکی، قدیمی ترین بخش مغزتان است. این بخش از ساقه ی مغز و مخچه تشکیل شده و کنترل عملکردهای حیاتی ای همچون تنفس، ضربان قلب، دمای بدن و تعادل را برعهده دارد. یکی دیگر از کارکردهای مهم مغز مارمولکی، کنترل و هدایت واکنش ها نسبت به حمله یا تهدید است. این عملکرد تحت عنوان غریزه ی ستیز و گریزمان بروز می کند. این واکنش ها پاسخ های خودکار مغز مارمولکی نسبت به خطراتی است که زندگی مان را تهدید می کنند. بنابراین در وهله ی اول ذات و طبیعتی دفاعی دارند.
باید چنین مسئله ای را به خاطر داشت چراکه حساسیت ما نسبت به انتقاد و توهین از همین واکنش دفاعی نشات می گیرد. مغز مارمولکی ما نسبت به آنچه انتقاد و توهین تلقی می شود، واکنش نشان می دهد. با این حال ستیز و گریز سریع ترین واکنش ها نسبت به خطر احتمالی هستند. ترکیب ژنتیکی و ویژگی های شخصیتی ای که به ارث برده ایم نیز، بر واکنش ما نسبت به توهین و انتقاد تا حد بسیار زیادی اثرگذار هستند. شخصیت و اختلالات شخصیتی نیز از سوی دیگر، باعث افزایش حساسیت نسبت به انتقاد می شوند. در ادامه به برخی از دلایل حساس بودن مان نسبت به انتقاد و توهین اشاره می کنیم:
۱_ نفرت از انتقاد نوعی واکنش دفاعی است
وقتی انتقادی را می شنویم، مغز بدوی ما در فرم یک واکنش ستیز و گریز اصلاح شده از خودش پاسخ صادر می کند. ما ممکن است حمله کرده (ستیز) یا احساس بد و ناراحتی (گریز) داشته باشیم.
۲_ وجهه مان در جمع برایمان مهم است
انسان ها چون در گروه های قبیله ای زیست کرده اند توانسته اند زنده بمانند. آنها باید یاد می گرفتند که با اعضای مثبت گروه احساس همدردی و حمایت عاطفی نشان دهند. نادیده گرفته شدن یا مورد حمله قرار گرفتن در این گروه های اجتماعی برای ما مهم بوده و می تواند برایمان به معنای طرد شدن و منزوی شدن باشد.
۳_ زخم های قدیمی باعث حساسیت نسبت به انتقاد می شوند
این زخم ها ماهیت عاطفی دارند. اگر کودکی بارها و بارها در زندگی شکست بخورد، خود را به چشم یک فرد شکست خورده و بازنده خواهد دید. همین زخم او را نسبت به سطحی ترین انتقادات هم حساس می کند.
۴_ حساسیت بیش از حد باعث می شود به همه چیز به چشم انتقاد نگاه کنیم
کسی که بیش از یک زخم عاطفی داشته باشد نسبت به انتقاد حساس تر است. آزمون های آنلاین انجام دهید تا میزان حساسیت خود را بسنجید. نوسانات مکرر خلق و خو نیز از دیگر علائم بیش از حد حساس بودن است.
۵_ تمرکز زیاد روی قسمت منفی ماجرا باعث حساسیت بیش از حد نسبت به انتقاد می شود
محققان متوجه شده اند که تفسیر منفی اطلاعات مهم می تواند باعث حساسیت زیاد نسبت به انتقاد شود. انتقاد از سوی اعضای خانواده و آشنایان در این حالت بیش از همه دردناک است و ممکن است باعث چرخه ای منفی در فرد شود که شکستن آن دشوار است.
دلیل حساسیت بیش از حدتان نسبت به انتقاد هرچه که باشد، راه های درمانی مختلفی برای بهبود شرایط وجود دارد، بنابراین در صورت لزوم دست به کار شوید.