قبل از اختراع دستمال توالت مردم چه کار می کردند؟

چین در قرن چهاردهم میلادی دستمال توالت را در مقیاس انبوه تولید می کرد اما در جهان غرب تا اواسط دهه ۱۸۱۰ خبری از این محصول نبود. بعد از آن هم برای رواج پیدا کردن این اختراع انقلابی، تلاش فراوان و گذشت لازم بود چون مردم ترجیح می دادند از روش های سنتی پیروی کنند و برای نظافت در توالت به انواع وسایل، که شاید برخی از آنها برای ما عجیب هم باشد، متوسل می شدند.

در اینجا فهرستی از چیزهایی که به جای کاغذ توالت استفاده می شدند (و برخی هنوز هم استفاده می شوند) را مرور می کنیم.

۱۲- چوب ذرت

بومیان آمریکا و سفید پوستانی که در اوایل قرن هجدهم در این قاره زندگی می کردند بعد از جدا کردن دانه های ذرت (بلال)، چوب خشک شده آن را در توالت مورد استفاده قرار می دادند. علت این کار هم اولا فراوانی ذرت و دوما نرمی چوب ذرت و قدرت جذب مناسب آن بود. این گزینه شاید به اندازه دستمال توالت پیشرفته نباشد، ولی از گزینه های دیگر ایمن تر و راحت تر است.

۱۱- برف

ساکنان مناطق سردسیر (مانند اسکیموها) بعد از اجابت مزاج از برف بعنوان ماده پاک کننده استفاده می کردند. واضح است که تحمل سرمای برف راحت نیست ولی اگر هر روز از این روش استفاده کنید، بدن می تواند به آن عادت کند. این روش با وجود عجیب بودن، یکی از بهداشتی ترین روشها به شمار می رود.

۱۰- سنگ

سنگ یکی از قدیمی ترین گزینه های مورد استفاده بشر بعد از اجابت مزاج بوده است. در دوران باستان مردم برای این کار چیزهایی را که می توانستند به راحتی در اطراف خود پیدا کنند (از جمله سنگ و سایر مواد طبیعی) انتخاب می کردند. البته استفاده از سنگ چندان راحت نیست اما قرنها پیش، زمانی که هیچ چیز دیگری به این راحتی در دسترس نبود، احتمالا راه حل خوبی بوده است.

۹- چوب

حدود ۲۰۰۰ سال پیش مردم چین باستان از چوب های بهداشتی خاصی استفاده می کردند که از بامبو و گیاهان دیگر ساخته می شدند و ظاهری شبیه کاردک داشتند. این ابزار را سالاکا، کاچو یا چوگی (salaka, cachou, chugi) می نامیدند و انتهای آن تکه پارچه ای پیچیده می شد، احتمالا برای اینکه استفاده از آن راحت تر باشد.

۸- خرده سفال

در یونان باستان مردم از “پسوئی” (pessoi) یا قطعات کوچک سفال استفاده می کردند. پسوئی را می توان در بقایای توالت های آن دوره در سراسر منطقه مدیترانه یافت. این قطعات ۳ تا ۱۱ سانتیمتر عرض داشتند و از سفال های شکسته قدیمی به شکلی برش داده می شدند که صاف تر و کم زاویه تر باشند. حتی به نظرمی رسد یکی از ضرب المثل های یونانی هم به پسوئی اشاره دارد: “سه سنگ برای پاک کردن کفایت می کند.”

۷- اسفنجی بسته شده روی چوب

رومیان باستان هم ترسوریم (tersorium) را داشتند، تکه اسفنجی که روی میله ای چوبی سوار شده بود. ترسوریوم وسیله پرکاربردی بوده و حتی در نوشته های سنکا، فیلسوف و سیاستمدار رومی هم به آن اشاره شده است، اما شیوه دقیق استفاده از آن هنوز مشخص نیست. به احتمال زیاد این وسیله عمومی بوده و هر بار پس از استفاده، با سرکه یا آب نمک برای استفاده دیگران تمیز می شده است. البته این احتمال هم وجود دارد که ترسوریم در واقع نقش برس توالت را داشته است.

۶- صدف

شاید برای شما هم باور نکردنی به نظر برسد، ولی ساکنان جزایر و مناطق ساحلی بعد از قضای حاجت از صدف ها برای نظافت خود استفاده می کردند. اگر صدف در دسترس نبود، جزیره نشینان پوسته نارگیل را مورد استفاده قرار می دادند. این روش با توجه به سفتی و لبه های تیز صدف نمی تواند روش راحتی باشد، ولی اجداد ما گزینه های زیادی در اختیار نداشتند.

۵- روزنامه ها و مجلات

عصر جدید توالت ها در قرن هجدهم با روزنامه ها و مجلات آغاز شد که شاید بتوان آنها را نزدیک ترین خویشاوند دستمال توالت های امروزی دانست. در آمریکا حتی برخی نشریات مانند سالنامه کشاورزان ( Farmer’s Almanac) و کاتالوگ سیرز (Sears) به عنوان گزینه های محبوب برای این کار شناخته شدند. محبوبیت سالنامه کشاورزان در توالت آنقدر زیاد شد که ناشر تصمیم گرفت سوراخی در آن ایجاد کند تا آویزان کردنش در محل مورد نظر آسان تر شود.

۴- پارچه های کهنه

در آمریکا و اروپا مردم از تکه پارچه های کهنه و بلااستفاده در توالت استفاده می کردند. این پارچه ها قابل شستشو و استفاده مجدد بودند، اما در نهایت در چاه فاضلاب انداخته می شدند. نرمی پارچه ها از مزایای این روش بود ولی استفاده مجدد از آنها به خاطر مسائل بهداشتی ایده خوبی نبود.

۳- علف

این کاملا منطقی است که مردم قرن ها چیزهایی که در طبیعت اطراف پیدا می کردند را برای حفظ بهداشت خود مورد استفاده قرار دهند،، و چه گزینه ای بهتر از گیاهان؟ گیاهان تقریبا همه جا یافت می شوند، نسبتا نرم هستند و استفاده از آنها راحت است، و بعد از استفاده به آسانی می توان از دست شان خلاص شد. این گزینه، یکی از راه های نسبتا سازگار با محیط زیست برای رفع نیازهای بشر در توالت بوده است.

۲- آب

علاوه بر کشور ما، در هند، خاورمیانه و کشورهای عربی و آفریقا نیز مردم در توالت به طور سنتی از دست چپ و کمی آب استفاده می کردند و بعد هم دست خود را می شستند. این روش هنوز در برخی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد، و برخی مورخان معتقدند دلیل دست دادن مردم با دست راست همین تکنیک بوده است.

۱- شن و ماسه یا خاک

وجود تفاوت هایی در شرایط آب و هوایی باعث شده که پیشینیان ما از روش های مختلفی برای امور بهداشتی شان کمک بگیرند. در مناطق خشک که هیچ چیز دیگری پیدا نمی شد، مردم بعد از قضای حاجت از مشتی ماسه یا خاک استفاده می کردند. این روش شاید برای ما یکی از مشکل ترین و غیر بهداشتی ترین روش ها به نظر برسد، ولی اجدادمان مجبور بودند از منابعی که در دسترس داشتند استفاده کنند.

به نظر شما عجیب ترین این روش ها کدام است؟ از کدام گزینه تحت هیچ شرایطی حاضر نیستید استفاده کنید؟